Art Deco we wnętrzu (z francuskiego art déco - sztuka dekoracyjna) styl projektowania, który łączy wyrazisty, ostentacyjny luksus, bogactwo form i motywy etniczne. Wnętrza w stylu Art Deco charakteryzują się zaokrąglonymi narożnikami, surowymi pionowymi liniami i wklęsłymi kształtami.
Styl Art Deco we wnętrzu
Art Deco narodził się w latach 1908-1912, zaś osiągnął swój rozkwit w latach 1925 -1935. Ten artystyczny styl wywodzi się z różnych nurtów w sztuce i designie XX wieku, takich jak: Secesja Wiedeńska, Niemiecki Związek projektantów Werkbund, rosyjski konstruktywizm i holenderski ruch "De Stijl", a także modernistyczne osiągnięcia w malarstwie, takie jak abstrakcjonizm i kubizm.
Termin "Art Deco" pochodzi od nazwy Exposition Internationale des Art Decoratifs et Industriels Modernes - Międzynarodowa Wystawa Sztuki, rzemiosła współczesnego i dekoracyjnego z 1925 r. w Paryżu, na której z rozmachem zaprezentowano osiągnięcia sztuki i rzemiosła tamtych czasów. Sam termin powstał jeszcze później — w 1966 roku, podczas odrodzenia wystawy w paryskim Musee des Arts Decoratifs (Muzeum Sztuk Dekoracyjnych). Wcześniej nazywano go "jazz modern", "zygzak modern", "opływowy modern".
Po wystawie Paryskiej w 1925 roku Art Deco stał się dominującym kierunkiem we wnętrzach tamtych czasów. Wbrew kryzysowi i depresji gospodarczej reprezentował kult luksusu i wyrafinowany hedonizm. W stylu Art Deco projektowano wnętrza kin, hoteli, restauracji, liniowców oceanicznych, rezydencji i mieszkań zarówno w Stanach Zjednoczonych jak i w Europie.
Styl Art Deco obejmował nie tylko projektowanie wnętrz i architekturę - wpłynął na ówczesną modę, malarstwo, projektowanie biżuterii oraz oczywiście kino. Między innymi doskonały przykład wnętrza w stylu Art Deco zaprezentowano w ekranizacji "Wielki Gatsby".
Zresztą właśnie w Hollywood, Art Deco szczególnie przypadł do gustu: zarówno hollywodzka "fabryka snów", jak i wyrafinowany styl dekoracyjny miały stworzyć iluzję dostatniego, luksusowego i beztroskiego życia. Przerwa w popularności Art Deco była spowodowana wielkim kryzysem, kiedy potrzeba oszczędzania na wszystkim przeniknęła do designu.
Styl Art Deco jest ucieleśnieniem eklektyzmu.
Wnętrze w stylu Art Deco, to mieszanka stylów i elementów różnych epok i stylów: empire, egipskiej archaiki, indyjskiej egzotyki i afrykańskiej dekoracyjności. Charakteryzuje się zaokrąglonymi narożnikami, wyraźnymi pionowymi liniami i wklęsłymi kształtami. Typowe materiały obejmują egzotyczne gatunki drewna, laminat z tworzywa sztucznego, chrom i stal nierdzewną. Mistrzowie Art Deco badali i subtelnie wykorzystywali wyraziste możliwości, kolor i fakturę różnych materiałów, szkła, tworzyw sztucznych.
Demonstracyjna nowoczesność Art Deco przejawiała się w obłościach form "Stream-Line".
Zewnętrznie zbliżone do Art Nouveau i architektury współczesnego ruchu, jednak te linie różnią się od obu tych stylów. Opływowe linie dzieł Art Deco naśladują dynamiczne formy urządzeń transportowych: samochodów, statków, samolotów.
To nie przypadek, że Art Deco był aktywnie wykorzystywany w przemyśle kinematograficznym i w scenografii do filmów futurologicznych.
Do budowy budynków w stylu Art Deco wykorzystywano tynk, blok betonowy, cegłę szkliwioną, gładki kamień, terakotę, stal i aluminium. Szerokie zastosowanie miały dekoracyjne nieprzezroczyste szyby.
Głównymi cechami architektury Art Deco były prostokątne kształty geometryczne, oddzielone zakrzywionymi elementami dekoracyjnymi. Seria wcięć tworzących schodkowy kontur tworzy monolityczny wygląd typowy dla fasad w tym stylu.
Niektóre budynki w stylu Art Deco wyróżniały się elementami robionymi wyłącznie ręcznie, inne zaś były ozdobione masowo produkowanymi dekoracjami, które były tańsze.
Płaskie dachy ozdabiano parapetami, iglicami lub konstrukcjami przypominającymi wieżę, aby podkreślić kąt lub wejście. Szkło dekoracyjne lub pustaki szklane miały zapewnić maksymalną ilość naturalnego oświetlenia. Drzwi zdobiły wyszukane pilastry i frontony.
Projekty w stylu Art Deco często były tworzone we współpracy przez architektów, malarzy, rzeźbiarzy i projektantów. Rockefeller Center, Chrysler Building, Empire State Building i inne drapacze chmur w Nowym Jorku, które zostały zbudowane w latach 20-30 XX wieku, są najbardziej znanymi przykładami Art Deco i do dzisiaj pozostają niezwykłym dziedzictwem tego stylu.
Cechy charakterystyczne stylu Art Deco w architekturze
Ścisła geometria
Art Deco dąży do ścisłej geometrii. Architekci, projektanci, dekoratorzy preferują owal, prostokąt, romb, trójkąt, zygzak i inne wyraźne kształty.
Symetryczne wzory
Stosowane są głównie symetryczne, powtarzające się wzory o charakterze naturalnym lub geometrycznym. Są obecne zarówno we wnętrzach, jak i na elewacjach budynków.
Motywy etniczne i naturalne
Artystów inspirują idee twórczości Indian amerykańskich, Egipcjan, a także naturalny ornament. Charakterystyczne motywy obejmują nagie postacie kobiece, zwierzęta, liście, kwiaty, ptaki i promienie słoneczne.
Drogie materiały
W dekoracjach i wykończeniach wnętrz preferowane są drogie naturalne oraz sztuczne materiały - jadeit, srebro, masa perłowa, kość słoniowa, obsydian, chrom, kryształ górski, bakelit, żelbet.
Połysk
Wiele różnych metalicznych akcentów, aż po złote poręcze na drzwiach, mnóstwo luster, witraże w odważnych kolorach i błyszczące powierzchnie. Wszystkie te szczegóły tworzą poczucie wytworności i dostojności.
Ziggurat
Ziggurat, wywodzący się z architektury babilońskiej, odgrywa ważną rolę w architekturze Art Deco. Współczesna interpretacja pojawia się głównie jako cofające się poziomy lub wielopoziomowe elementy, które nadają konstrukcji lub elementowi dekoracyjnemu kształt piramidy.
Jasne kolory
Architektów i projektantów przyciągają jasne, ale bogate kolory, które kontrastują ze sobą w chwytliwy sposób. Półtony, odcienie i pastelowa gama schodzą na dalszy plan. Główną rolę grają turkusowe, rubinowe, żółte, zielone, bakłażanowe, bordowe i inne jasne kolory.
Gładkie powierzchnie
Oprócz połysku, w Art Deco często stosuje się gładkie, równe powierzchnie - stal nierdzewna, aluminium, marmur, szkło.
Drapacze chmur
Wiele budynków w stylu Art Deco ma wieżę lub iglicę. Wynika to również z podziwu dla postępu technicznego, który był charakterystyczny dla tamtych czasów. Stalowa rama i metalowe akcenty budynku Chrysler Building w Nowym Jorku nadają mu lśniący, efektowny wygląd.
Przedmioty jak dzieła sztuki
Większość wybitnych przedstawicieli Art Deco tworzyła niestandardowe przedmioty lub limitowane edycje. Wśród nich są projektanci mebli Jacques Ruhlmann i Maurice Dufresne, architekt Eliel Saarinen, kowal metali Jean Puiforcat, projektant szkła i biżuterii René Lalique, artyści-jubilerzy Raymond Templier i Viven Nilsson.
Projektanci wybierali egzotyczne materiały do wnętrz, takie jak skóra rekina, masa perłowa, kość słoniowa, lakierowane i barwione drewno oraz ozdobne elementy podkreślające geometrię. Najwybitniejszym projektantem mebli na Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w 1925 roku był Emile-Jacques Ruhlmann.
Emile-Jacques Ruhlmann uważał, że fotele powinny być zaprojektowane tak, aby pasowały do funkcji pomieszczeń, w których się pojawiły: do salonu — przytulne, do biura — wygodne, a do salonu — luksusowe. Meble Ruhlmanna były produkowane w niewielkich ilościach, a średnia cena jednego z jego łóżek lub szafek była często wyższa niż koszt małego domu.
Tekstylia również były ważną częścią stylu Art Deco: stosowano kolorowe tapety, tapicerkę meblową, dywany. Przedstawiały one stylizowane sceny przemysłowe, pejzaże miejskie, lokomotywy i inne współczesne motywy, a także postacie kobiece i wzory geometryczne. W latach dwudziestych projektanci inspirowali się scenografią Baletów Rosyjskich, projektami tkanin i kostiumami Lwa Baksta.
Po wybuchu II wojny światowej świat zmienił się nieodwracalnie, a styl Art Deco stał się częścią historii. Mimo to na początku XXI wieku ponownie przyciągnął uwagę projektantów i ludzi doceniających wytworny styl życia. Art Deco jest szczególnie popularny w Emiratach Arabskich, na hollywoodzkim wzgórzu i w Rosji.